Psychiatrisch ziekenhuis Voorburg
(Ooit het krankzinnigengesticht)

Door Dienie Kars │ De Nieuwe Media

Oke, het hoge woord mag er nu bij mij uit...

Ben nu aan het schrijven en denk nu, ik druk op de knop van publiceren, want dit, deze informatie, moet zo snel mogelijk naar buiten toe. Wat ik nog ga toevoegen in dit artikel over de psychiatrie is de video van Ronald Bernard en van Maarten van Rossem denk ik nu, maar ik kan eigenlijk niet meer wachten... 

Ga ik op de knop drukken van publiceren? Ja, de rest ga ik later nog toevoegen...

Het omvormen van de psychiatrie is een onderdeel van mijn levenswerk. Steun mij daarom financieel, (klik hier hoe je kunt doneren) zodat ik dit belangrijke werk voor alle mensen met een ziel kan voortzetten. Ik heb geen uitkering en geen job, om dit zeer belangrijke onderzoek af te kunnen ronden.

Ik heb hier veel tijd voor nodig en moet mijn eigen agenda kunnen plannen. Ik wil geen uitkering, zodat ik onafhankelijk kan blijven werken en niet te maken heb met dwingende overheidssinstanties. Om te overleven in deze situatie waarin ik nog steeds verkeer is natuurlijk best moeilijk, want ik ben 100% afhankelijk van de donaties die binnenkomen en van de goodwill van goede mensen die mij ondersteunen met alles wat ik doe (recreatie), eet en draag aan mijn lichaam (kleding).

Mijn doel is om de psychiatrie om te vormen naar een organisatie die ook onderzoek gaat doen naar de oorzaak waarom slachtoffers crashen in hun leven en hiervan een dossier opmaken, de daders in beeld gaan brengen en meewerken aan vervolging door de namen en het dossier vrij te geven.

Heb tot heden reeds verschillende dossiers opgemaakt. Het is veel werk!

Vervolg

Als 18-jarige moest ik van mijn ouders van school af (HAVO), omdat ik geen motivatie had om mijn huiswerk te maken. Ik zakte voor mijn HAVO op 0,1 punt. Ik koos toen voor een baan waarbij ik kon leren en verdienen tegelijk. Was ook bezig met een sollicatie bij het leger waar ik alleen nog een psychologische test moest ondergaan. Later ben ik autodidact geworden, heb mijzelf dus alles aangeleerd wat ik tot heden aan kennis heb. Op beide locaties heb ik gewerkt, zowel in Vught (als leerling B-verpleegkundige 1986-1987) en ook in 's-Hertogenbosch (als receptioniste/telefoniste/portier 1987-1993). 

Ben in Leidschendam (Schakenbosch) in september 1984 begonnen als leerling B-verpleegkundige, ik was toen ruim 18 jaar. Ben in 1986 op eigen verzoek overgeplaatst naar het psychiatrisch ziekenhuis Voorburg in Vught omdat ik ging trouwen op 27 juni 1986 en in de buurt van Vught ging wonen. 

Dat de psychiatrie een hele grote indruk bij mij in mijn twintiger jaren acherliet kun je jezelf al wellicht voorstellen denk ik? Pffffffff... Ik schrok mij echt helemaal kapot toen ik op de afdeling kwam van de ouderenzorg. Ik dacht: "In welke wereld ben ik nu dan beland?". Ik zag daar veel oude in elkaar gedoken mensen die zombies waren geworden en alleen maar voor zich uitstaarden... Alsof de ziel eruit was gerukt en zij niet meer in staat waren om zelf na te denken, mijn hemel... Het enige wat ze nog konden was eten en zitten..., versuft zijn en voor zich uitstaren... Dat beeld vergeet ik echt nooit meer...

B-verpleegkundige Jan Biekens is in die tijd mijn collega geweest toen ik op Huize Voorburg op de afdeling werkzaam was met jongeren. Soms vlogen daar de stoelen door de lucht...

JB Bedrijfshulpverlening

Heusden in Bedrijf! Nieuwe aflevering! JB-Bedrijfshulpverlening staat centraal in deze nieuwe aflevering! Mooi, ontroerend, interessant! Jan Biekens vertelt aan presentator Dick van der Maat over zijn bedrijf en werkzaamheden! Veel kijkplezier!

Periode 2015 - 2025

Wel, het gaf mij zoveel indruk dat ik op latere leeftijd (de laatste 10 jaar, 2015-2025) nog een keer extra in de psychiatrie ben gedoken, maar nu als onderzoeker/journalist toen ik in 2015 ontdekte dat topambtenaren en hoge functionarissen babies en kinderen mishandelen, verkrachten en zelfs doden. 

I know..., dit is echt een hele heftige binnenkomer voor velen die dit nu lezen. Maar het is wat het is. Topambtenaren en hoge functionarissen worden uitgenodigd op 'seksfeestjes' waar ze verplicht zijn om deel te nemen aan een satanisch ritueel waarbij babies worden geofferd. Wanneer ze op dat moment breken, het niet kunnen, zijn zij niet geschikt voor het grotere werk waarbij je je geweten in de ijskast moet zetten. Ronald Bernard (bankster) heeft hier een video over laten maken en legt uit hoe het in de top werkt in de bankenwereld. Ronald Bernard crashte in zijn leven en koos toen een ander pad.

Topambtenaren en hoge functionarissen worden chantabel gemaakt door middel van deelname aan satanisch ritueel misbruik en worden op hoge topfuncties geplaatst, zodat de macht achter de schermen van de 13 satanische bloedlijnen (satanische elite/oude adel/illuminati) in stand blijft. Hier is reeds veel onderzoek naar gedaan. Maarten van Rossem zegt het zelfs op TV dat satanisch ritueel misbruik bestaat en dat men het bloed drinkt van babies, tja... Hoe lang blijf jij je hoofd nog in het zand steken?

Maarten van Rossum onthult wereldwijde satanische samenzwering op TV

Slachtoffers (overlevers) die eerdere getuigenissen aflegden over seksueel misbruik: https://www.stichting-voor-slachtoffers-van-seksueel-misbruik.nl/getuigenissen-van-seksueel-misbruik/

 Park Voorburg

Al sinds 1885 biedt Reinier van Arkel in dit prachtige park in Vught allerlei soorten zorg aan mensen met een psychische kwetsbaarheid. De afgelopen jaren heeft Park Voorburg stappen gemaakt naar een open groene omgeving, waar naast Reinier van Arkel ook andere zorgpartners zoals Cello, Van Neynsel en Novadic Kentron gevestigd zijn. De komende jaren wordt het park verder opengesteld voor nieuwe bewoners, initiatiefnemers en bezoekers. Meer informatie: https://parkvoorburg.nl/. Zie ook: https://www.reiniervanarkel.nl/teams-en-locaties/zorgpark-voorburg-vught/

Reinier van Arkel Groep

Bijna 1 op de vier mensen heeft eens in zijn of haar leven last van een psychisch probleem of psychiatrische aandoening. Kom je er zelf niet meer uit? Bij Reinier van Arkel kijken we samen naar je situatie. We zijn er ook voor je partner, gezin en naasten.

Meer info: https://reiniervanarkel.nl/

DE GODSHUIZEN

Psychiatrisch ziekenhuis Voorburg bestaat vanaf 1885, nadat de Godshuizen (een 'koepel' die in 's-Hertogenbosch meerdere instellingen op het terrein van de gezondheidszorg bestuurde) een gesticht lieten bouwen. In 1990 zijn psychiatrisch ziekenhuis Voorburg en psychiatrisch ziekenhuis Reinier van Arkel in 's-Hertogenbosch gefuseerd tot één ziekenhuis met een eigen bestuur. De naam Voorburg verdween uit het straatbeeld, maar niet uit de volksmond. De nieuwe naam van Voorburg werd Reinier van Arkel en in 1998 werd de naam nogmaals veranderd in GGZ 's-Hertogenbosch e.o.. Tot 1998 bestond de tweedelijns geestelijke gezondheidszorg in de regio 's-Hertogenbosch hoofdzakelijk uit het psychiatrisch ziekenhuis Reinier van Arkel, Riagg 's-Hertogenbosch en RIBW 's-Hertogenbosch. In dat jaar gingen de drie instellingen op in GGz 's-Hertogenbosch. Sinds 1 januari 2006 luidt de naam van de organisatie Reinier van Arkel Groep.

(bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Voorburg_(Vught))

'Einde historische belasting, te landgoed Coudewater!' IS DAT MOGELIJK?

In 2024 werd gestart met het onderzoek in Huize Coudewater, lees hieronder hoe.

Hoe de psychiatrie er vroeger uit zag...

Interessante informatie over genealogisch onderzoek

Bron: https://www.bhic.nl/onderzoeken/forum/huize-voorburg

Wij durven na onderzoek te stellen dat 99% van de patiënten belast zijn met seksueel misbruik.

Ooit het krankzinnigengesticht

Nieuws Reina Wiskerke, zaterdag 28 november 2015

'Aan de rand van Vught tussen de snelweg en de spoorlijn heeft meer dan honderd jaar een wereld zichzelf in stand gehouden', schrijft Annie van Gemert in haar boek Sporen van een afgeschermde wereld. Het gaat over het immense psychiatrische ziekenhuis dat daar van 1885 tot 1989 was gevestigd. Het heette ooit 'krankzinnigengesticht'. Deze 'besloten maatschappij' omvatte een wasserij, kleermakerij, weverij, slagerij, bakkerij en tuinderij. Het personeel en de patiënten droegen ziekenhuiskleding waarin hun functie, rang en positie voor iedereen duidelijk was. Er waren twee kloosterorden actief in het zorgcomplex, naast 'gewoon' personeel. Van Gemert heeft er eind jaren zeventig zelf ook nog gewerkt, als leerling Z-verpleegkundige. Later zou ze fotografie gaan studeren en fotograaf worden.

De psychiatrische zorg heeft een omwenteling doorgemaakt. Kleinschaligheid, activering van patiënten, zelfredzaamheid, zelfbeschikking en integratie in de samenleving werden belangrijk. Het oude gebouw met de grote zalen waar strakke regimes heersten, had afgedaan. In 1994 zou het gesloopt worden.

In 1989 kreeg Van Gemert de sleutel en mocht zij dagen door de lege ruimten lopen om er foto's te maken. De negatieven hebben 25 jaar in haar archief gelegen. 'Ik kijk er weer met andere ogen naar. De foto's hebben nu historische waarde. De wereld van de psychiatrische zorg is veranderd. En dit soort gebouwen zijn er bijna niet meer.'

De foto's heeft ze dit jaar voor het eerst in een boek uitgegeven, met wat verhalen van mensen die nog in het oude ziekenhuis hebben gewerkt. Ze voegde er ook recente foto's aan toe, van lege ruimtes waar kleinschalige psychiatrische zorg is verleend – die hebben met hun systeemplafonds veel minder grandeur.

Van Gemert wil jongere generaties graag duidelijk maken hoe de wereld van de psychiatrie er vroeger uitzag. Dat zij gaan begrijpen waar de generaties personeelsleden en patiënten/bewoners die het nog meegemaakt hebben, vandaan komen. Dat ze de voorgeschiedenis kennen van de kleinschaligheid die de zorg nu kenmerkt.

Het boek geeft aandacht aan barre kanten van het grootschalige ziekenhuisleven, maar veroordeelt het verleden niet. Er spreekt ook warmte uit de verhalen, zonder dat de situatie van toen verheerlijkt wordt. 'De dagelijkse drukte heeft plaatsgemaakt voor een grote stille wereld', schrijft Van Gemert over haar foto's van de 'vergane glorie'. 'Het gebouw is op en versleten, verouderd en in staat van verval.'

Urban exploring – het fotograferen van verlaten gebouwen – is erg in de mode, weet ze. 'Dan gaat het om de mooie plaatjes, mooie structuurtjes, mooie kleurtjes en zó bewerkt met Photoshop dat ze iets surrealistisch krijgen. Donkere hoekjes worden lichter gemaakt. Ik vind dat geen fotografie meer. Veel van die urban-foto's neigen naar kitsch. Aan mijn foto's is niets bewerkt. Ze gaan niet over het mooie plaatje, maar over het verhaal van de ruimte. Je voelt de beklemming, de leegte en de eenzaamheid van de mensen die er hebben gewoond.'?

Foto's van interieurs en architectuur van het voormalig hoofdgebouw van het psychiatrisch ziekenhuis Voorburg in Vught. Foto's van lange donkere gangen, slaapzalen, eetzalen, kapel, isoleercel en binnencour waarin de massaliteit van de psychiatrie voelbaar is.

De foto's dateren uit 1989. De statige architectuur van der historische hoofdgebouw waarin Voorburg van 1885 tot 1989 was gevestigd, vormde de achtergrond voor behandeling van psychiatrische en zwakzinnige patiënten. De interviews geven een beeld van ervaringen van oud -medewerkers die tussen 1960 en 1990 werkzaam waren op de afdelingen in Voorburg te Vught. De foto's en verhalen zijn kenmerkend voor het leven en werken binnen grote instituten voor de geestelijke gezondheidszorg in de tweede helft van de twintigste eeuw.

Het boek toont 55 zwart/wit foto's van de interieurs van Psychiatrisch ziekenhuis Voorburg in Vught uit 1989. De verhalen zijn van medewerkers die tussen 1960 en 1990 werkzaam waren in de psychiatrie, de zwakzinnigenzorg en de geriatrie.

Publicatie in Trouw 'Letter en geest' van 23 januari 2016.

Annie van Gemert. Uitgegeven in eigen beheer, mede mogelijk gemaakt door onder andere de Gemeente Vught. 136 blz., € 39,95 (gesigneerd exemplaar, exclusief porto). Te bestellen via www.annievangemert-crowdfunding.nl en contact@annievangemert.com.

Meer informatie: www.annievangemert.com, https://www.annievangemert.com/product/boek-sporen-van-een-afgeschermde-wereld/

HUIZE VOORBURG VUGHT

Inleiding

Het voormalige broederKLOOSTER van de psychiatrische inrichting "Huize Voorburg" was gelegen aan de oostelijke zijde van het in 1984 gesloopte hoofdgebouw. Het broederklooster was -net als het zusterklooster- via een gang met dit hoofdgebouw verbonden. Het klooster werd in ca. 1930 gebouwd naar een ontwerp van de architect van de Bossche Godshuizen, J.J. van Dillen en vertoont elementen van de late Amsterdamse School. De doorgang tussen de zuidelijke en de westelijke vleugel van het gebouw is afgesloten, ten behoeve van de huisvesting van twee gescheiden afdelingen van het psychiatrische ziekenhuis. Inwendig hebben zich in de loop van de tijd ook enige wijzigingen voorgedaan: zo is een gedeelte van de kamers vergroot en is de westelijke vleugel voorzien van verlaagde plafonds. In de kapel is een extra verdieping aangebracht.

Omschrijving

Het klooster heeft een globaal L-vormige plattegrond, met aansluitend op de noordzijde een kapel. Het gebouw telt tweebouwlagen onder een overstekend samengesteld zadeldak met bakgoot, gedekt met verbeterde Hollandse pannen. Op de west- en oostzijde diverse eenlaags aanbouwen onder zadel- en schilddak. De muren zijn opgetrokken in licht gesinterde baksteen met betonnen deelzuiltjes, luifels en sierelementen.

De zuidelijke vleugel van het hoofdgebouw toont een driedelige, etrapte opbouw: links een vooruitspringend hoog bouwdeel, waarin de vestibule en het trappenhuis, direct rechts hiervan een lager tweelaags gedeelte, waarin kamers voor de broeders waren ondergebracht en geheel rechts een vooruitspringende eenlaags aanbouw onder hoog zadeldak.

In de meest linkse partij -eveneens onder hoog zadeldak- ligt de ingangspartij in de voorgevel achter een laag bakstenen muurtje, waarachter een lage trap naar de hoofdingang van het klooster. Dubbele houten deur met twee kleine vierkante ramen. Links van de deur een betonnen brievenbus in Amsterdamse Schoolvormgeving. Boven de ingang een betonnen luifel, waarboven drie hoge spleetvensters met glas-in-lood ter hoogte van het trappenhuis. Links van de ingangspartij een viertal kleine vierkante raampjes onder de dakrand. In de westelijke kopgevel van de zuidvleugel op de begane grond een overhoeks geplaatst venster. Op de bovenverdieping geheel rechts een vijftal gekoppelde spleetvensters. Ter hoogte van de zolder twee kleine vierkante vensters. In de lagere gevelpartij rechts van de ingang op de begane grond rechthoekige vensters met kleine roedenverdeling. Bovenlichten met kleine horizontale klapraampjes. Op de bovenverdieping ligt de gevel voor de broederkamers enigszins terug en wordt voorafgegaan door loggia's met balkons. Links in deze loggia's een blokvormig betonnen bloembakje. De kamers op de bovenverdieping hebben rechts een balkondeur, links hiervan twee kleine vierkante vensters. De eenlaags aanbouw geheel rechts heeft een reeks dicht op elkaar aansluitende rechtgesloten vensters onder het dakoverstek. Dit hoge dak overlapt ter hoogte van de begane grond gedeeltelijk -over de breedte van de meest rechtse travee- de tweelaags middenpartij van de zuidvleugel.

In de oostelijke gevel van de zuidvleugel een ingangspartij, bestaand uit een dubbele houten deur met hoge ramen, zij- en bovenlichten, bereikbaar via een laag bakstenen trapje.

De noordelijke gevel van de zuidvleugel op de begane grond brede vierdelige vensters met kleine horizontale roedenverdeling in de buitenste ramen. Op de eerste verdieping vierkante vensters, waarin ramen met zij- en bovenlicht.

De westvleugel van het klooster heeft t.p.v. de broederkamers vierkante vensters, waarin ramen met zij- en bovenlicht. Haaks op de westelijke gevel een drietal langgerekte eenlaags aanbouwen onder zadeldak. De middelste van deze drie is iets hoger en breder dan de overige twee aanbouwen. In de meest linkse aanbouw bevindt zich de ingang naar de westvleugel in een portaal met rondboog. Boven deze aanbouw een serie kleine vierkante vensters. Vanaf de kopgevel van de middelste aanbouw tot circa 6 meter rechts van de meest rechtse aanbouw loopt een bakstenen muur: tussen de twee aanbouwen ontstaat hierdoor een een binnenhofje, bereikbaar via een rondboogpoort in de bakstenen muur. De muren rondom het binnenhofje worden geleed door bakstenen penanten, bekroond door een cementen bolvormig ornament. In de muurvlakken hiertussen per drie gekoppelde hoge spleetvensters.

In de oostelijke gevel is de vensterindeling identiek aan de noordelijke gevel van de zuidvleugel. Iets links van het midden een eenlaags aanbouw onder overstekend plat dak voor de recreatiezaal. Hierin rechthoekige vensters met tweedelig bovenlicht, waarin links kleine horizontale klapraampjes. Tussen deze vensters penanten. Boven het dakoverstek is een lichtbeuk aangebracht, met afwisselend kleine vierkante vensters en bredere rechthoekige vensters met horizontale roedenverdeling.

Aan de noordelijke zijde van het kloostercomplex een eenbeukige kapel met hoog zadeldak. Hierin zijn later dakvensters aangebracht. Boven het koor een lantaarntoren onder zadeldak. Aan weerszijden van het koor eenlaags nevenruimten onder lessenaarsdak. Boven het dak van de kapel is aan de westzijde een klokkestoel met klok aangebracht. De zuidelijke en noordelijke gevel van de kapel worden geleed door steunberen, waartussen per drie gekoppelde recht gesloten spleetvensters. Ook de zijgevels van de lantaarntoren zijn voorzien van per drie gekoppelde hoge spleetvensters met glas-in-lood.

De westelijke vleugel van het voormalige klooster heeft verlaagde plafonds, de binnenmuren zijn gewit en de dispositie van de vertrekken op de bovenverdieping is veranderd. In de voormalige refter, ondergebracht in de middelste aanbouw aan de westzijde van het klooster, is de interne geleding door middel van lancetboogvormige scheibogen nog zichtbaar. De zuidvleugel is minder ingrijpend gewijzigd. Hier zijn onder meer van belang het trappenhuis met een grote hardstenen trap, aan de zijkant bekleed met geglazuurde stenen. IJzeren balustrade met een verstrakte Amsterdamse School-detaillering.

Verder vinden we in beide vleugels nog de oorspronkelijke tegelvloeren, muren in schoon metselwerk (in de westelijke vleugel recentelijk gewit) en glas-in-loodramenm in diverse vertrekken. De inwendige ruimte van de kapel is sterk gewijzigd door de plaatsing van een verlaagd plafond. Hieronder zijn nog gedeeltes van de scheibogen zichtbaar.

Waardering

Het broederklooster, behorend bij het complex van de psychiatrische inrichting "Huize Voorburg" is van algemeen belang. Het klooster bezit cultuurhistorische waarde als uitdrukking van sociaal-economische en geestelijke ontwikkelingen: het illustreert de opbloei van het gestichtswezen in de tweede helft van de negentiende eeuw. Voorts is het broederklooster van belang als illustratie van een typologische ontwikkeling: als onderdeel van het complex van "Huize Voorburg" vormt het een illustratief voorbeeld van de grote psychiatrische inrichtingen, die in de tweede helft van de negentiende eeuw door katholieke instellingen werden opgericht. Tevens is het gebouw een goed voorbeeld van een middelgroot broederklooster. Het object bezit architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een klooster in een verstrakte Amsterdamse School-stijl en door hierbij behorende, bijzondere ornamentiek. Voorts is het klooster van belang vanwege de plaats die het inneemt in het werk van J.J. van Dillen, die als architect van de Bossche Godshuizen een groot aantal ziekenhuizen, inrichtings- en kloostergebouwen in 's-Hertogenbosch en omgeving ontwierp. Het broederklooster bezit ensemblewaarde als essentieel onderdeel van een groter geheel, dat cultuurhistorisch van nationaal belang is. Tot slot is het broederklooster van belang vanwege functionele en typologische zeldzaamheid.

Specificaties

Complex eigenschappen

Inleiding

Het complex van de psychiatrische inrichting "Huize Voorburg", is gelegen op een negentiende-eeuws landgoed langs de Boxtelseweg, dat elementen van een landschappelijke aanleg vertoont. Een gedeelte van deze aanleg werd ontworpen door H.J. van Tulder. Op het landgoed het uit de eerste helft van de 19e eeuw daterende, reeds beschermde landhuis "Huize Voorburg" (Mon.no. 38156). Sinds 1885 is het landgoed in gebruik als psychiatrische inrichting. Deze werd gesticht door de Bossche Godshuizen, als dépendance van de inrichting Reinier van Arkel in 's-Hertogenbosch, die als gevolg van de grote opbloei van het gestichtswezen na de invoering van de Krankzinnigenwet van 1841 te kampen had met een sterke groei van het aantal patiënten. Omdat de huisvesting in 's-Hertogenbosch niet meer toereikend was en als gevolg van vernieuwde inzichten in de psychiatrische gezondheidzorg -er werd gepleit voor verpleging van krankzinnigen op het platteland- werd gekozen voor een nieuwe vestiging in Vught. Voor dit doel werd in 1884-1885 een hoofdgebouw opgetrokken, naar ontwerp van architect H.J. van Tulder. Dit hoofdgebouw werd in 1993 gesloopt. Van dit complex zijn echter nog wel een WATERTOREN (complexonderdeel 1), een KLOOSTER voor de aan de inrichting verbonden zusters (complexonderdeel 2) en een KLOOSTER voor de broeders (complexonderdeel 3) en een damesVILLA voor welgestelde vrouwelijke patiënten (complexonderdeel 4). De gebouwen huisvesten diverse afdelingen van het psychiatrisch ziekenhuis Reinier van Arkel.

Omschrijving

Het complex is gelegen op de zuidoostelijke hoek van het uitgestrekte terrein van het psychiatrische ziekenhuis Reinier van Arkel. Dit terrein wordt omgrensd door de Boxtelseweg aan de oostzijde, de Kettingweg aan de zuidzijde en de Laagstraat aan de westzijde. De binnen dit complex opgenomen gebouwen zijn gelegen rondom een open ruimte, waar zich voorheen het gesloopte hoofdgebouw van "Huize Voorburg" bevond. De voormalige damesvilla bevindt zich ten zuidwesten van deze open ruimte. Het zusterklooster en het broederklooster bevinden zich respectievelijk ten westen en ten oosten van deze ruimte en waren voorheen via een gang met het voormalige hoofdgebouw verbonden. De watertoren bevindt zich ten noordoosten van het gesloopte hoofdgebouw.

Waardering

Het complex van de psychiatrische inrichting "Huize Voorburg" is van algemeen belang. Het complex bezit cultuurhistorische waarde als uitdrukking van sociaal-economische en geestelijke ontwikkelingen: het illustreert de opbloei van het gestichtswezen en de opvattingen over krankzinnigenzorg in de tweede helft van de negentiende eeuw. Het complex is voorts van belang als illustratie van een typologische ontwikkeling: het geheel is illustratief voor de grote psychiatrische inrichtingscomplexen die in de tweede helft van de negentiende eeuw door katholieke instellingen werden opgericht. Het complex bezit architectuurhistorische waarde vanwege de architectuur en de ornamentiek van de samenstellende onderdelen. Het complex bezit ensemblewaarde als essentieel onderdeel van een groter geheel, dat cultuurhistorisch van nationaal belang is. Tot slot is het complex van belang vanwege typologische en functionele zeldzaamheid.

Bron: https://www.monumenten.nl/monument/521294

Interessante informatie over genealogisch onderzoek

Bron: https://www.bhic.nl/onderzoeken/forum/huize-voorburg

Vraag van A. van Rooij op 9 januari 2011 om 16:00 uur

Hallo,

Kan iemand mij vertellen of, en zo ja waar, informatie kan worden verkregen over een familielid, dat van 1917 tot 1933 is opgenomen in de psychiatrische instelling Voorburg te Vught? Meer specifiek ben ik op zoek naar de (medische) rapporten met betrekking tot deze persoon.

Bij voorbaat dank,
Ton

Reacties:

• John Boeren op 9 januari 2011 om 16:59

  Hallo Ton,
  Ik heb hier zelf ook ervaring mee. Dit was ongeveer in 1997. De grootmoeder van mijn grootmoeder heeft tussen 1885 en 1894 twee keer in Huize Voorburg gezeten. Mijn overgrootvader is er zelfs geboren en zijn moeder is er uiteindelijk overleden.
  Ik wilde meer over haar weten, maar we stuitten op grote obstakels. Reinier van Arkel in Den Bosch, waar Huize Voorburg onder valt, wilde niet meewerken. Er waren nog wel dossiers, maar ze beroepen zich op medisch geheim. Dit geldt zelfs voor mijn oma, als directe afstammeling, die meer wilde weten. Uiteindelijk ontving ik een brief van de raad van bestuur waarin drie regels stonden: er zou sprake zijn van godsdienstwaanzin, er was inderdaad een kind geboren en zij was overleden. Tweederde van deze informatie wist ik al, maar verder ben ik niet gekomen. Ik hoop dat jij meer kunt bereiken of dat er goede tips binnenkomen.
  
  

• Theo op 9 januari 2011 om 17:24

  In de archieven van de arrondissementstrechtbanken komen veel verzoeken voor van familieleden die hun naaste wilden laten opnemen in een psychiatrische instelling, vaak met redenen zoals alcoholverslaving, zwartgalligheid of dementie. Soms wordt een persoon ook op eigen verzoek opgenomen. Helaas zijn deze verzoeken niet toegankelijk via een index, dus je zult een zo exact mogelijke datum van opname moeten hebben.
  
  

• Dorethé op 9 januari 2011 om 18:21

  Ook een ver familielid van mij heeft in Voorburg verbleven. Misschien biedt het Stadsarchief in Den Bosch nog een ingang. Onlangs heb ik onderstaande informatie van hun website gehaald. Ik ben zelf nog niet verder gegaan met onderzoek, maar ben wel benieuwd naar de informatie in de stamboeken.

  Patiëntengegevens Voorburg:
  Sinds 1885 is op het landgoed Voorburg in Vught het gelijknamige psychiatrische ziekenhuis gevestigd. Het ziekenhuis fuseerde in 1991 met de Reinier van Arkel Stichting.
  De patiënten van Voorburg in Vught zijn te vinden in de serie stamboeken over de periode 1885-1935. Deze stamboeken zijn nog niet opgenomen in een inventaris en zijn nog niet genummerd. Om een stamboek aan te vragen, moet je aangeven welk nummer je zoekt of de datum van opname van de patiënt.
  Het register met de stamboeknummers 5201-5600 ontbreekt.
  
  

• A. van Rooij op 10 januari 2011 om 21:44

  Hartelijk dank voor de reacties. Als de regelgeving vergelijkbaar is met die voor genealogisch onderzoek (50-75 jaar en 100 jaar), zouden deze archieven deels openbaar moeten zijn. Ik merk echter een bepaalde terughoudendheid, waarschijnlijk vanwege voorschriften. Ik denk dat ik me maar moet richten op de stamboeken die Dorothé noemt, hoewel dat enige tijd kan duren.
  
  

• John Boeren op 10 januari 2011 om 22:01

  Het gaat hier om een particuliere instelling, dus ze zijn niet verplicht de regels van de archiefwet toe te passen. Wat mij geholpen heeft, is het doorbladeren van het brievenboek van de burgemeester. Hij was (en is) verantwoordelijk voor de openbare orde, en als personen een gevaar voor zichzelf of anderen waren, regelde hij de gedwongen opname. Ik vond brieven over de opname van mijn betovergrootmoeder, wat me de data opleverde. Die serie stamboeken is zeker interessant; daar ga ik ook achteraan.
  
  

• Helena op 11 januari 2011 om 02:24

  Bedenk ook dat artsen aan het begin van de 20ste eeuw niet over dezelfde diagnostische technieken beschikten als nu. De behandelmethoden uit die tijd waren soms gruwelijk.
  
  

• John Boeren op 11 januari 2011 om 07:23

  Natuurlijk zijn de onderzoeksmethoden door de jaren heen veranderd. Maar wat ons vooral interesseert, zijn gegevens over het verblijf en de observaties van de patiënten: wanneer kwamen ze en waarom? Ik denk dat die gegevens, ook in die tijd, vrij nauwkeurig werden bijgehouden.
  
  

• Annemarie van Geloven namens BHIC op 11 januari 2011 om 22:24

  De exacte opnamedatum kunt u vinden bij het BHIC in de genealogische studiezaal via de centrale klapper op de bevolkingsregisters van Vught. Deze gegevens zijn vanwege privacy niet online beschikbaar. Als u niet in de buurt woont, kunt u een e-mail sturen naar info@bhic.nl en wij zoeken het voor u op.
  
  

• Corjan Dammer op 10 oktober 2012 om 16:24

  Graag wil ik informatie ontvangen over mijn grootmoeder, Akke Groenhuizen, gehuwd met J. Dammer, geboren in 1873 en overleden in 1941 in Huize Voorburg. De exacte opnamedatum weet ik niet. Ik zou zeer erkentelijk zijn als u meer gegevens over haar opname kunt verstrekken.
  
  

• A. van Rooij op 11 oktober 2012 om 20:50

  Het is nodig om eerst het inschrijvingsnummer in het Stamboek van Huize Voorburg te vinden. Dit kan bij het Stadsarchief in Den Bosch. Met deze informatie kunt u naar het BHIC voor inzage in de gerechtelijke archieven. Er moest voor opname een machtiging van de rechtbank zijn, en die gegevens kunnen daar beschikbaar zijn.
  
  

• Toine Horsten op 23 april 2013 om 17:55

  Ik zoek informatie over mijn overgrootmoeder, Anna Maria Elisabeth Kruijssen, die in Voorburg heeft verbleven. Ze was er in ieder geval in 1922-1923 en volgens mij is ze daar overleden in 1937.
  
  

• A. van Rooij op 23 april 2013 om 22:11

  Zoals in mijn bericht van 11-10-2012, is het eerste wat je moet doen, het opzoeken van de inschrijving in het Stamboek bij het Stadsarchief Den Bosch. Met deze informatie kun je vervolgens naar het BHIC voor inzage in de gerechtelijke archieven. Dit kan je mogelijk helpen om een machtiging tot opname of een beschikking van de rechtbank te vinden. De Reinier van Arkel Stichting is helaas niet erg coöperatief als het gaat om het verstrekken van informatie.
  
  

• Hanneke van der Eerden namens BHIC op 24 april 2013 om 10:50

  @Toine, kijk eens in de bevolkingsregisters van het archief Tilburg, deze zijn online te raadplegen via www.regionaalarchieftilburg.nl. Je zult zien dat ze op 21-1-1918 is uitgeschreven en naar Vught is vertrokken. In de bevolkingsregisters van Voorburg komt ze voor tot 29-2-1932, daarna verhuist ze naar de Akkerstraat 138 in Tilburg. Ze overlijdt op 17-12-1937, wederom in Voorburg.
  

• Hans van Ommen op 24 januari 2014 om 14:01

  Als aanvulling op de genoemde speurtochten naar de archieven van Voorburg, heb ik contact gezocht met de Studiezaal Erfgoedkloosterleven Nederland (www.erfgoedkloosterleven.nl) Ik heb daar zeer nuttige informatie gekregen over hoe verder te handelen. Dit erfgoedcentrum beschikt over veel archieven van opgeheven congregaties en kloosters. Je moet het doel van je onderzoek motiveren en het dan indienen. Na goedkeuring kunnen ze de archieven beschikbaar stellen. Goedkeuring moet komen van de Broeders van O.L.V. van Lourdes.
  
  

• L.G. Berens-Boeren op 7 maart 2014 om 18:10

  Hallo John Boeren,
  Bent u degene die de stamboom of parenteel heeft opgesteld van de familie Boeren uit Ginniken? Ook in Aarle-Rixtel wonen nog familieleden van Boeren. Ik ben getrouwd met Maria Boeren, geboren op 26-02-1955 te Aarle-Rixtel.
  Ik ben ook bezig met mijn familieonderzoek, ik heb al veel gegevens, maar loop vast in 1764. Laat wat weten!
  
  

• Sandra Hommes op 9 december 2017 om 18:43

  Ik zoek meer informatie over mijn grootmoeder Petronella Anna Maria Crooijmans. Zij is geboren op 17-6-1916 en was getrouwd met W.L.C. Gielen. Ik heb recent gehoord dat mijn grootmoeder in Vught verbleef, maar ik weet niet hoe lang en in welke jaren. Er wordt niets over verteld. Ik ben zeer benieuwd naar de gegevens van mijn grootmoeder, aangezien er een patroon van psychische problemen is bij de nog levende kinderen, maar die willen of kunnen hierover niet praten. Wie heeft informatie of weet waar ik verder moet zoeken?
  
  

• Norah op 9 december 2017 om 20:07

  www.erfgoedshertogenbosch.nl Dit is de site van het Stadsarchief Den Bosch. Ik vond onder "personen zoeken" drie andere mensen met dezelfde achternaam die ook in Vught zijn opgenomen. Het is een goed idee om de raad op te volgen die in de vorige berichten wordt gegeven, en ik hoop dat je de informatie krijgt die je zoekt.
  
  

• Sandra Hommes op 10 december 2017 om 00:11

  Bedankt, ik weet inmiddels welk jaar het was. Het was in 1964 en ze heeft daar ongeveer een half jaar doorgebracht.
  
  

• Sandra Hommes op 10 december 2017 om 13:49

  Nou, mijn nieuwsgierigheid is nog verder aangewakkerd, want ik ben erachter gekomen dat de oudste zus van mijn oma van vaderskant, Jet van Wetten, ook in Voorburg heeft gezeten en daar ook is gestorven. Mijn vader weet nog dat hij haar graf heeft bezocht toen hij een kleine jongen van 9 jaar was, wat rond 1963/64 moet zijn geweest. Mijn vader weet verder ook niet waarom. Het kerkhof bestaat nog steeds. Ik zou graag meer willen weten over hoe het er destijds aan toe ging in Huize Voorburg, maar ik heb geen idee hoe en waar ik moet zoeken.
  
  

• Norah op 10 december 2017 om 16:33

  Zoals ik al eerder schreef, kijk de vorige berichten hier nog maar eens na. Ik kan je alleen aanraden om contact op te nemen met het Stadsarchief Den Bosch: www.erfgoedshertogenbosch.nl Hopelijk kunnen ze je daar verder helpen. Gezien de recente gebeurtenissen, zou de Wet op de privacy wel een rol kunnen spelen.
  
  

• Dorethé op 10 december 2017 om 22:44

  Misschien is dit interessant voor je:
  402 Geschiedenis van Voorburg, uitgegeven ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van Voorburg, met uitnodiging en programma van een symposium in 1985.
  Plaats van uitgave: Vught, Jaar van uitgave: 1985.
  Toegangsnummer: 1591, Inventarisnummer: 402.
  Dit kan aangevraagd worden voor inzage op de studiezaal van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).
  
  

• Dorethé op 10 december 2017 om 22:57

  In dit document vind je een overzicht met uitleg over wat er in het Erfgoedcentrum 's-Hertogenbosch te vinden is over armen- en zekenzorg, waaronder Huize Voorburg:
  Link naar document van het BHIC: https://www.erfgoedshertogenbosch.nl/uploads/media/580e250adbae1/secundaire-genealogische-bronnen-versie-16-armen.pdf
  
  

• Lisette Kuijper namens BHIC op 11 december 2017 om 13:58

  Fijn dat jullie Sandra al veel tips hebben gegeven, Norah en Dorothé! Ik zou je inderdaad ook adviseren om contact op te nemen met Erfgoed 's-Hertogenbosch en daar te vragen naar de inschrijvingsregisters.
  Het archief van Voorburg is aanwezig bij de Stichting Reinier van Arkel, maar vanwege de privacywetgeving is het mogelijk dat je geen inzage krijgt in de betreffende dossiers.
  Het jubileumboek dat Dorothé hierboven noemt, kun je inderdaad bij ons in de studiezaal inzien. Veel succes met je zoektocht!
  
  

• Sandra Hommes op 11 december 2017 om 14:28

  Heel erg bedankt voor alle tips. Ze helpen me al een heel stuk verder!
  
  

• Geraldine op 18 december 2017 om 15:44

  Sandra, een antwoord op je vraag van 10 december 2017:
  Je oudtante overleed te Vught in 1959. De akte is te vinden bij BHIC: archieven, gescande bronnen, Vught Overlijdensregister 1959, Scan 73 van 100, Akte 141.
  Ook komt haar naam voor in het bevolkingsregister te Eindhoven: zoekjestamboom.nl, Henrica Theodora van Wetten, persoon in bevolkingsregister 1921.
  
  

• Sandra Hommes op 18 december 2017 om 22:22

  Dankjewel!
  
  

• G. van Spijk op 25 oktober 2019 om 06:45

  We zijn nu alweer een paar jaar verder, maar ik ben ook op zoek naar de archieven van Voorburg. Mijn grootvader is daar namelijk verschillende keren opgenomen en heeft, volgens een tante van mij, zijn dochter, daar slaapkuren ondergaan. Ik zou graag meer willen weten over dit omwille van zijn nazaten en de genetische erfenis die hij heeft nagelaten.
  
  

• Maria Verbroekken op 25 oktober 2019 om 11:44

  Waarom zou je deze genetische erfenis openbaar willen hebben? Ik denk dat het heel terecht is dat men zich beroept op privacyregels. Toch begrijp ik dat er consequenties kunnen zijn voor erfelijke aanleg. Je zou informatie kunnen vragen bij een psychiater of geneticus, die mogelijk medische gegevens kunnen opvragen en beter duiden wat een ziekte betekent.
  
  

• G. van Spijk op 27 oktober 2019 om 20:53

  Dank je wel voor je reactie, Maria. Het gaat me niet om het openbaar maken, maar puur voor onze familie. Als je weet dat je kinderen een grote kans hebben om met dit probleem belast te worden, zou je misschien nog eens overwegen of je een kind dit zou willen aandoen. Maar misschien is het een goed idee om het aan de psychiater te vragen, die mijn medicatie verzorgt. Bedankt voor de tip!
  
  

• Mariët Bruggeman namens BHIC op 28 oktober 2019 om 09:56

  De archieven van het psychiatrisch centrum Voorburg zijn ondergebracht bij de Stichting Reinier van Arkel: www.reiniervanarkel.nl/contact Je kunt contact opnemen met de hoofdlocatie in 's-Hertogenbosch. Daar berusten de patiëntendossiers, ook van Voorburg. Het is aan de Geneesheer-Directeur van deze stichting om te bepalen of er inzage in de dossiers wordt gegeven of dat je informatie uit deze dossiers kunt verkrijgen.
  
  

• Maria Verbroekken op 28 oktober 2019 om 12:07

  @ G. van Spijk, het pad dat voor je ligt is moeilijk, maar ook dapper. Als je de psychiater ernaar vraagt, noteer dan zoveel mogelijk informatie die je al hebt, bijvoorbeeld welke familieleden ermee behept zijn. Dit maakt het voor je arts veel duidelijker. Veel succes ermee!
  
  

• Erna op 31 januari 2020 om 15:04

  Ik ben net op Voorburg geweest om foto's te maken van een graf van een familielid. Ik heb de geneesheer-directeur een brief geschreven om informatie te krijgen en kreeg snel een antwoord.
  
  

• Mariët Bruggeman namens BHIC op 31 januari 2020 om 19:01

  Wat een goed bericht, Erna! Ging het om een verre voorouder? Wat was het jaar van geboorte van je voorouder?
  
  

• Erna op 1 februari 2020 om 10:30

  Hij was geboren op 24-3-1902 en overleden op 31-8-1979 in Voorburg. Ze schreven dat hij ziek was en naar Voorburg werd overgebracht, en dat hij op de afdeling Cathrien werd ondergebracht. Hij stierf de dag erna. Hij is begraven op de begraafplaats van Voorburg en de rij en nummer van het graf stonden er ook bij. Ik zal een paar foto's sturen naar het algemene mailadres van het BHIC.
  
  

• Mariët Bruggeman namens BHIC op 1 februari 2020 om 13:42

  Bedankt, Erna! We hebben je bericht en de foto's ontvangen. Deze zullen we bij deze oproep plaatsen. (De betreffende foto's staan onderaan van deze pagina afgebeeld).
  
  

• Bert op 16 februari 2021 om 15:34
  Mijn tante Frieda van Luijk heeft daar in de jaren '70 gewoond en is in de jaren '90 overleden. Ze ligt daar ook begraven. Hoe kom ik aan haar geboortejaar en overlijdensjaar? Dit is van belang voor mijn stamboomonderzoek.
  
  
• Norah op 16 februari 2021 om 16:04
  Voor zaken die recent zijn, wordt in het algemeen aangeraden om een persoonskaart aan te vragen bij het CBG in Den Haag.
  
  
• Gerry Hernaat op 24 maart 2021 om 18:01
  Hallo, in het kader van een stamboomonderzoek ben ik op zoek naar meer informatie over de zus van mijn grootvader.
  Zij heette Petronella Henraat, maar was als kloosterzuster in Huize Voorburg ingetreden met de naam Zuster Onezima.
  Ze is geboren op 27-7-1895, ingetreden op 18-5-1913, geprofest (zeg je dat zo?) op 2-2-1915 en in Voorburg overleden op 29-6-1973.
  Ik neem aan dat ze op het kerkhof in Voorburg begraven ligt (als ik vanuit België nog eens mag afkomen, kom ik zeker kijken).
  Maar ik ben nu vooral benieuwd of ik meer te weten kan komen over wat zij in het klooster precies deed, of daar sporen van terug te vinden zijn, enz.
  Hartelijk dank voor elke tip!
  
  
• Norah op 24 maart 2021 om 19:55
  Je vindt je oudtante drie keer terug in de bevolkingsregisters van Vught. Op een gezinskaart wordt ze vermeld als kloosterlinge/verpleegster.
  BHIC; stamboom > personen zoeken.
  Het blijft moeilijk om verdere informatie over haar te zoeken en te vinden. Je kunt beter de hierboven vermelde instanties mailen.
  Mvg.
  
  
• Dorethé op 3 april 2021 om 18:10
  Via Google vond ik je oudtante vermeld in de Inventaris van het Archief Zuster van Barmhartigheid Ronse 1813-1999.
  
  Link naar document: https://kadoc.kuleuven.be/db/inv/963.pdf Het document begint met een beschrijving van de congregatie van de Zusters van Barmhartigheid van Ronse. Hierin o.a.:
  In 1853 kwam er een verzoek van het College der Regenten van de Godshuizen in 's-Hertogenbosch om zusters te sturen naar het psychiatrisch instituut Reinier Van Arkel. Veertien zusters vertrokken naar Nederland. Deze specifieke tak van de gezondheidszorg zou de belangrijkste taak worden voor de zusters in Nederland. In 1870 traden de zusters in dienst van het instituut "Coudewater", in 1885 van het instituut "Voorburg" te Vught en in 1912 te Hees.
  In 1936 kocht de congregatie het kasteel "De Burgh" in Eindhoven, waar psychiatrische patiënten werden ondergebracht. Hier stonden de zusters tot 1983 in voor de verpleging van patiënten.
  
  
• Gerry Henraat op 3 april 2021 om 18:31
  Bedankt Dorethé,
  De vermelding over mijn oudtante beperkt zich in dat document (dat ik ook al had ontdekt) tot een verwijzing naar het bidprentje in het archief, en dat bidprentje heb ik reeds. Maar verder biedt het document uiteraard mooie achtergrondinformatie.
  
  
• Mariët Bruggeman namens BHIC op 26 februari 2020 om 15:47
  We hebben bericht én foto's ontvangen van Erna, welke we mogen plaatsen bij deze oproep:
  Hierbij enkele foto's van de begraafplaats van Voorburg. Ik heb er twee gemaakt van een zuil met broeders en zusters, twee van het geheel, en twee willekeurige, waaronder één van de rector van Reinier van Arkel, Paymans. Die stond tegen een boom. De begraafplaats is vrij te bezoeken, als mensen info willen hebben moeten ze een brief sturen naar de geneesheer-directeur van Reinier van Arkel.
  Ik kreeg binnen 2 dagen reactie van iemand die de gegevens die ik wilde hebben onder zijn beheer had. Hij vertelde me dat er rondleidingen zijn, bijvoorbeeld op de laatste zaterdag van elke maand.
  Ik wilde graag weten wanneer de broer van mijn oma van Den Bosch naar Vught overgebracht was, omdat ik op de persoonskaart zag dat hij op Reinier van Arkel woonde en stierf in Vught. Ook wilde ik weten of hij begraven was op Voorburg en of het graf er nog was. Op deze vragen heb ik antwoord gekregen.
  Je mag deze foto's van mij best op jullie fotosite zetten. [Bahlman graf Voorburg] [Begraafplaats Vught] [Broeders Voorburg] [Overzicht begraafplaats Voorburg Vught] [Payacker graf Voorburg] [Zusters Voorburg]
  
  
• Bert op 16 februari 2021 om 15:34
  Mijn tante Frieda van Luijk heeft daar in de jaren '70 gewoond en in de jaren '90 overleden. Ze ligt daar ook begraven. Hoe kom ik aan haar geboortejaar en overlijdensjaar? Dit is van belang voor mijn stamboomonderzoek.
  
  
• Norah op 16 februari 2021 om 16:04
  Voor recente zaken wordt in het algemeen aangeraden om een persoonskaart aan te vragen bij het CBG in Den Haag.
  
  
• Gerry Hernaat op 24 maart 2021 om 18:01
  Hallo, in het kader van een stamboomonderzoek ben ik op zoek naar meer informatie over de zus van mijn grootvader.
  Zij heette Petronella Henraat, maar was als kloosterzuster in Huize Voorburg ingetreden met de naam Zuster Onezima. Ze is geboren op 27-7-1895, ingetreden op 18-5-1913, geprofest (zeg je dat zo?) op 2-2-1915 en in Voorburg overleden op 29-6-1973.
  Ik neem aan dat ze op het kerkhof in Voorburg begraven ligt (als ik vanuit België nog eens mag afkomen, kom ik zeker kijken).
  Maar ik ben nu vooral benieuwd of ik meer te weten kan komen over wat zij in het klooster precies deed, of daar sporen van terug zijn te vinden, enz.
  Hartelijk dank voor elke tip!
  
  

• Gerry Henraat op 3 april 2021 om 18:31

  Bedankt Dorethé,
  De vermelding over mijn oudtante in dat document (dat ik ook al had ontdekt) betreft een verwijzing naar het bidprentje in het archief, en dat bidprentje heb ik reeds. Maar verder biedt het document uiteraard wel mooie achtergrondinformatie.

(bron: https://www.bhic.nl/onderzoeken/forum/huize-voorburg)

Huize Voorburg Vught

Paviljoen Josef

Paviljoen Jozef in Vught werd in 1910 gebouwd als onderdeel van het psychiatrisch ziekenhuis Reinier van Arkel, een van de oudste psychiatrische instellingen van Nederland. Het paviljoen diende specifiek voor de behandeling van mannelijke patiënten met langdurige psychische aandoeningen. Door de jaren heen veranderde de zorgaanpak en werden verschillende afdelingen gemoderniseerd, maar Paviljoen Jozef bleef een markant gebouw binnen de instelling. Dit gebouw is door Scala Projects, in samenwerking met de SVE Group, getransformeerd tot twee Herbergiers. Er zijn in totaal 32 kamers ontwikkeld met daarbij 2 ondernemerswoningen. De oplevering vond plaats december 2022.

(bron: https://scalaprojects.nl/projecten/vught/)

ONZE NIEUWSTE ARTIKELEN